Właściciele domów z piecami na paliwo stałe w Polsce mają obecnie obowiązek wymiany kopciuchów na urządzenia spełniające normy emisyjne. To kluczowy krok w walce ze smogiem, który stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. W artykule omówimy do kiedy trzeba wymienić kopciucha i możliwe kary za brak działania.
Według danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, blisko 3 miliony kopciuchów w Polsce wymaga pilnej wymiany. Jeśli Twój kocioł nie spełnia wymogów co najmniej 3 klasy, już teraz powinieneś podjąć kroki w celu jego zastąpienia. Kopciuchy te nie tylko przyczyniają się do zanieczyszczenia powietrza, ale również są niezgodne z jakimikolwiek standardami emisji, co oznacza, że generują szkodliwe substancje bez ograniczeń.
Do kiedy trzeba wymienić piec?
Proces wymiany kopciuchów w Polsce jest nie tylko zaplanowany, ale także przyspieszany przez sukcesywne wprowadzanie zakazów, które stopniowo obowiązywać będą w kolejnych województwach. Jest to istotne dla właścicieli domów, którzy muszą dostosować się do nowych regulacji, unikając ewentualnych kar i zapewniając sobie bezpieczne, ekologiczne źródło ogrzewania. Przedstawiamy planowane terminy wymiany oraz kluczowe kroki, które warto podjąć przed nadejściem terminów.
Terminy wymiany kopciucha:
- Do końca 2021 r.: Województwa: śląskie i podkarpackie.
- Do końca 2022 r.: Województwa: małopolskie, mazowieckie i łódzkie.
- Do 1 lipca 2023 r.: Województwo: świętokrzyskie.
- Do końca 2024 r.: Województwa: kujawsko-pomorskie, lubelskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie.
- Od 1 lipca 2024 r.: Zakaz rozpalania w kopciuchu obowiązywać będzie w województwie dolnośląskim.
- Do 1 września 2024 r.: Województwo: pomorskie.
- Do końca 2026 r.: Najdłuższy termin na wymianę obowiązuje mieszkańców województwa lubuskiego.
Jaka kara za brak wymiany pieca kopciucha?
Kara za brak wymiany kopciucha jest surowa, aby zachęcić właścicieli do szybkiego działania i ograniczenia emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Według zapowiedzi, mandaty za spóźnienie z wymianą pieca bezklasowego mogą sięgać nawet do 500 zł, a w przypadku powtórzenia naruszenia, kara grzywny może wzrosnąć nawet do 5 tysięcy złotych.
Kontrole domowych pieców i kotłów są zapowiadane przez niektóre gminy, a każde gospodarstwo domowe zobowiązane jest umożliwić przeprowadzenie kontroli bez wcześniejszego powiadomienia. Utrudnianie lub odmowa przeprowadzenia kontroli może być karana zgodnie z art. 225 § 1 Kodeksu karnego.
Podczas kontroli sprawdzane są wszystkie źródła ogrzewania w domu, w tym pomieszczenie kotłowni i skład opału. Konieczne jest także okazanie świadectwa jakości paliwa. Po zakończeniu każdej kontroli sporządzany jest protokół, a w przypadku wykrycia nieprawidłowości, właściciel budynku jest zobowiązany do ich usunięcia i poddany powtórnej kontroli.
Jakiej klasy piec posiadam? Jak sprawdzić?
Jeśli Twój kocioł został wyprodukowany przed 2017 rokiem, prawdopodobnie nie posiada przypisanej klasy. Do tego czasu nie istniał prawnie wymóg dotyczący oznaczenia kotłów klasą emisji. Aby sprawdzić informacje o klasie kotła, warto zajrzeć na tabliczkę znamionową umocowaną na obudowie oraz w instrukcję obsługi urządzenia. Tam powinna znaleźć się informacja, że kocioł spełnia wymagania klasy 3., 4. lub 5. Starsze kotły mogą mieć wzmiankę o klasie 1. lub 2., jednak obecnie istotne są tylko klasy 3. i wyższe z uwagi na aktualne uregulowania antysmogowe. Brak wzmianki na kotle najprawdopodobniej oznacza, że jest to piec bezklasowy, zwany „śmieciuchem” lub „kopciuchem”.
Jeśli Twój kocioł ma przypisaną klasę, informacje na ten temat znajdziesz w instrukcji obsługi producenta oraz na tabliczce znamionowej zamocowanej na urządzeniu. Jednakże, jeśli kocioł jest starszy niż 5 lat, istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie została mu przypisana klasa.
Uchwała antysmogowa nakłada obowiązek wymiany starych pozaklasowych kotłów na węgiel i drewno poniżej 3 lub 4 klasy.
Jakie dofinansowanie do wymiany pieca w 2024?
Dofinansowania na wymianę bezklasowego pieca są dostępne dzięki programom takim jak „Czyste Powietrze”. W ramach tego programu beneficjenci mogą otrzymać wsparcie finansowe na wymianę nieefektywnego źródła ogrzewania na nowe, bardziej ekologiczne. W programie „Czyste Powietrze” wyróżniamy trzy poziomy dofinansowania, uzależnione od dochodów osiąganych przez wnioskodawców:
- Podstawowy poziom dofinansowania – przysługuje osobom o dochodzie do 135 tys. zł.
- Podwyższony poziom dofinansowania – przysługuje osobom z dochodem do 1894 zł netto w gospodarstwach wieloosobowych i do 2651 zł netto w jednoosobowych.
- Najwyższy poziom dofinansowania – przysługuje osobom z dochodem do 1090 zł netto w gospodarstwach wieloosobowych i do 1526 zł netto w jednoosobowych.
W ramach tego programu, największą popularnością cieszą się pompy ciepła, które są ekologicznym, wygodnym i bezpiecznym źródłem ciepła. Jednakże dofinansowania przysługują również na kotły pelletowe, piece gazowe oraz kotły zagazowujące drewno. Program „Czyste Powietrze” jest jednym z sposobów, dzięki któremu Polacy mogą wymienić stare, nieekologiczne piece na bardziej efektywne i przyjazne dla środowiska urządzenia grzewcze.
